Zespół Angelmana – kryteria diagnostyczne

Informacje zawarte poniżej stanowią część badania naukowego opublikowanego w 2006 w American Journal of Medical Genetics (140A:413–418) przez grupę badaczy wspieranych przez amerykańską fundację Angelman Syndrome Foundation. Nie istnieją cechy typowe tylko dla zespołu Angelmana, które bez badań genetycznych pozwoliłyby lekarzowi postawić diagnozę kliniczną. Istnieją jednak cechy charakterystyczne sugerujące ZA a tym samym zwiększające prawdopodobieństwo prawidłowej diagnozy.

Historia choroby i wyniki badań laboratoryjnych

• Ciąża i poród zazwyczaj przebiegają prawidłowo. Po urodzeniu obwód głowy jest w normie, nie obserwuje się charakterystycznych cech fenotypowych. W okresie noworodkowym i niemowlęcym mogą wystąpić trudności w karmieniu.
• Opóźnienie rozwoju zaczyna być widoczne miedzy 6 a 12 miesiącem życia, czasami wiąże się z obniżonym napięciem tułowia. Dołączają się chwiejne, niepewne ruchy kończyn. Zastanawiające może być częste uśmiechanie się dziecka.
• Charakterystyczny dla ZA jest opóźniony ale postępujący rozwój umiejętności – nie obserwujemy utraty nabytych umiejętności.
• Morfologia, biochemia a także badania metaboliczne są w normie.
• Obrazowaniu technikami tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego uwidacznia prawidłowy mózg – rzadko obserwujemy zaniki korowe lub nieprawidłową mielinizację.

Kryteria te są pomocne w potwierdzeniu diagnozy ale nie mogą być podstawą wykluczenia jej.  

Cechy kliniczne Zespołu Angelmana

1. Stałe (100%)

• Głębokie opóźnienie rozwojowe.
• Zaburzenia ruchu i równowagi, zazwyczaj ataksja chodu i/lub drżenie kończyn.
• Zaburzenie ruchu może być łagodne, może nie objawiać się jako prawdziwa ataksja, ale jako pochylenie do przodu, niepewność chodu, nieporadność lub szybkie, szarpane ruchy.
• Kombinacja zachowań takich jak: częsty śmiech/uśmiechanie się, przesadnie radosne zachowanie, pobudliwość emocjonalna, połączone z machaniem podniesionymi rękoma; nadpobudliwość ruchowa.
• Upośledzenie mowy, nie wypowiadanie słów lub minimalne posługiwanie się słowami; umiejętności komunikacji receptywnej i niewerbalnej lepsze niż komunikacji werbalnej.

2. Częste (prawie 80%)

• Opóźniony, nieproporcjonalny wzrost obwodu głowy, zazwyczaj skutkujący małogłowiem (≤2 S.D. odchylenie standardowe normalnego obwodu głowy) do ukończenia 2 roku życia. Małogłowie jest znaczne u chorych z delecjami 15q11.2-q13.

• Napady padaczkowe, które pojawiają się zazwyczaj przed 3 rokiem życia. Nasilenie napadów zazwyczaj obniża się z wiekiem, ale napady występują przez całe życie.

• Nieprawidłowe EEG. Nieprawidłowości w EEG mogą pojawić się w pierwszych dwóch latach życia, przed pojawieniem się innych objawów klinicznych, i często nie są związane z napadami.

3. Powiązane (20-80%)

• Płaska potylica
• Bruzda potyliczna
• Wystający język
• Wysuwanie języka; zaburzenia ssania/połykania
• W okresie niemowlęcym problemy z karmieniem, osłabione napięcie mięśniowe
• Progenia – nadmierne wysunięcie kości żuchwy
• Duże usta, szeroko rozstawione zęby
• Częste ślinienie się
• Nadmiernie intensywne żucie, wkładanie przedmiotów do ust
• Zez
• Hipopigmentacja skóry, jasne włosy i oczy (w porównaniu z innymi członkami rodziny), zaobserwowane tylko w przypadku delecji
• Wzmożone odruchy ścięgniste głębokie
• Uniesione górne kończyny, szczególnie podczas poruszania się
• Szeroko rozstawione nogi podczas chodzenia, kostki skierowane do wewnątrz lub koślawe
• Zwiększona wrażliwość na ciepło
• Nieprawidłowy cykl snu i zmniejszona potrzeba snu
• Chęć zabawy w wodzie, fascynacja wodą; fascynacja przedmiotami o nierównej, pomarszczonej powierzchni, takimi jak niektóre rodzaje papieru czy plastiku
• Nieprawidłowe zachowania związane z jedzeniem
• Otyłość (u starszych dzieci)
• Skolioza
• Zaparcia